Historie bydgoskich budynków #1: Kamienica przy Jagiellońskiej 30

Dodano: 07.11.2020 | 19:15

Błażej Bembnista | b.bembnista@metropoliabydgoska.pl

Na zdjęciu: Kamienica przy Jagiellońskiej 30 podczas dwudziestolecia międzywojennego.

Fot. Autor nieznany, skan z broszury "100 lat Domu ul. Jagiellońska 30 w Bydgoszczy. 1896 - 1996".

W ramach nowego cyklu na MetropoliaBydgoska.pl „Historie bydgoskich budynków” będziemy przedstawiać dzieje różnych obiektów na terenie miasta – zarówno tych starszych, jak i tych nowszych. Tych znanych każdemu bydgoszczaninowi, jak i tych stojących na uboczu. Wszystkie je łączy jedno – niezwykła historia.

Do rozpoczęcia serii poświęconej historii bydgoskich budynków zainspirowało mnie natrafienie na materiały dotyczące jednej z bydgoskich kamienic. Zatem pierwszy odcinek cyklu poświęcimy właśnie jej!

Jagiellońska 30

To budynek położony nieopodal ronda Jagiellonów, tuż przy nieco zapomnianym terenie zielonym nazywanym Ogrodem Jagiełły i siedzibie NOT. Do jej północnych sąsiadów zaliczymy natomiast inne interesujące gmachy – Pałac Młodzieży i niedawno odświeżony biurowiec Jagiellońska 21. Kamienica przy Jagiellońskiej 30 jest znana głównie z tego, że znajduje się w niej restauracja Rong Vang. Jednak jak się okazuje, już wcześniej mieściły się tam inne lokale gastronomiczne.

Kamienica o powierzchni 897 mkw. i kubaturze 3300 msz. powstała w 1896 roku, w miejscu niewielkiego budynku mieszkalnego, oberży, stajni i budynku gospodarczego należącego do Frantza Bauera. Zaprojektował ją wybitny bydgoskich architekt Józef Święcicki, znany m.in. ze stworzenia takich pereł bydgoskich architektury, jak budynki u zbiegu placu Wolności i Gdańskiej czy Gdańskiej i Cieszkowskiego. Obiekt przy ówczesnej Wilhelmstrasse 49 zaprojektowano w stylu eklektycznym, nawiązującym do klasycznych form kształtowania architektury i detalu architektonicznego.

Od powstania kamienicy w jej parterze, w narożnej części znajdują się restauracje. Najpierw prowadził ją wspomniany Bauer, a od 1910 roku – Neumann. Po powrocie Bydgoszczy do Macierzy obiekt przejął Andrzej Walicki. Stało się to dokładnie w 1922 roku. W okresie międzywojennym na Jagiellońskiej 30 (wówczas 34) mieściły się restauracje „Bagatela” i „Pod Hallerem”. W czasie okupacji niemieckiej utworzono tam klub dla żołnierzy, a po II wojnie światowej powstał bar restauracyjny „Parkowy”, prowadzony wpierw przez Bydgoskie Zakłady Gastronomiczne, a następnie przez niejakiego Krzysztofiaka. W okresie powojennym budynkiem pod numerem 30 administrował syn Andrzeja – Julian Walicki, ale po jego śmierci w 1967 roku zaczęło nim władać Lokalne Zrzeszenie Właścicieli Nieruchomości. Wtedy też, podczas remontu, usunięto większość sztukaterii.

Po upadku komunizmu, w latach 90. obiekt przy Jagiellońskiej 30 powrócił do spadkobierców Andrzeja Walickiego. W 1994 roku zagościła w nim azjatycka kuchnia – wtedy to bowiem Le Quan otworzył Rong Van. Rok później budynek został wpisany do rejestru zabytków. Potem rozpoczęto jego remont, podczas którego częściowo odtworzono sztukaterię. Cechą charakterystyczną obiektu są też arkady, przylegające do jego wschodniej strony.

Adresy, pod jakimi funkcjonowała kamienica przez ponad 120 lat istnienia także pokazują, że budynek jest świadkiem historii. Od 1896 roku znajdowała się ona przy Wilhelmstrasse 49, ale już po 1920 roku ulica zmieniła nazwę na Jagiellońska. Później przyszła wojenna zawierucha i polska nazwa musiała ustąpić najpierw hitlerowskim pomysłom (Goringstrasse 46a), a później sowieckim (Stalina 30). Ale po okresie „odwilży” aż do teraz kamienica funkcjonuje pod adresem Jagiellońska 30. I oby tak dalej.

Informacje i zdjęcia kamienicy pochodzą z broszury „100 lat Domu ul. Jagiellońska 30 w Bydgoszczy. 1896 – 1996”. Wydano ją z okazji stulecia powstania budynku – jako że był to również rok hucznie obchodzonej rocznicy 650-lecia nadania miastu praw miejskich, by uczcić te wydarzenia w restauracji Rong Vang odbyło się uroczyste spotkanie z udziałem zastępcy prezydenta Bydgoszczy.

Pierwsze zdjęcie – ilustrujące artykuł – wykonane przez nieznanego autora przedstawia kamienicę przy Jagiellońskiej 30 podczas dwudziestolecia międzywojennego. Drugie pochodzi z 1994 roku i przedstawia budynek tuż przed zbliżającym się remontem, po którym kamienica wygląda tak, jak widzimy ją obecnie. Autor – J&J studio.