Powstanie pomnik Batalionu Obrony Narodowej Koronowo? Jest taka inicjatywa
Dodano: 09.03.2023 | 12:29
Na zdjęciu: Pomnik ma powstać na skwerze przy cmentarzu parafialnym
Fot. Materiały Towarzystwa Miłośników Historii Batalionu Obrony Narodowej Koronowo
Towarzystwo Miłośników Historii Batalionu Obrony Narodowej Koronowo przywraca pamięć o bohaterach batalionu. Ich celem jest uhonorowanie żołnierzy specjalnym pomnikiem, który miałby stanąć w Koronowie.
– Motywem powołania oddziałów Obrony Narodowej było narastające zagrożenie ze strony Niemiec, związane z dojściem Hitlera do władzy – czytamy w Koronowskim Biuletynie Historycznym wydanym w 2017 roku. – Wkrótce dokonano analizy prawdopodobnych kierunków natarcia niemieckiego na Polskę. W bardzo trudnym położeniu było Pomorze – niska liczebność polskich jednostek oraz niekorzystna sytuacja strategiczna naszego regionu – wynikająca z ukształtowania granic. Pochodną rozkazów Departamentu Piechoty M.S. Wojsk z 2 kwietnia 1939 roku było wydanie przez Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VIII rozkazu o organizacji Koronowskiego BON. Następnie w dniu 17 czerwca 1939 roku dowództwo wydaje rozkaz organizacyjny precyzujący wcześniej wydane rozkazy.
Rekrutacja w czerwonej szkole
Jak podają autorzy Koronowskiego Biuletynu Historycznego, dowódcą BON Koronowo został mjr Antoni Krzesiński. Rekrutacją objęto północno-zachodnią część powiatu bydgoskiego i wschodnią część powiatu sępoleńskiego. Nie wszystkie okoliczności rekrutacji są znane, ale wiadomo, że w Koronowie rekrutacja odbywała się w takich obiektach jak czerwona szkoła i budynek dworca kolei wąskotorowej. Z relacji dowódcy 1 kompanii kapitana Czesława Ciechońskiego wynika, że występowały braki w umundurowaniu i oporządzeniu.
– Koronowski Batalion Obrony Narodowej został wyznaczony do obrony terenu od miejscowości Buszkowo do miejscowości Byszewo – czytamy w biuletynie.
Upór żołnierzy batalionu
Włodzimierz Jastrzębski w swoim opracowaniu „Koronowo w czasie II wojny światowej (1939-1945) pisze: – Od świtu 2 września 1939 r. Niemcy zaatakowali ogniem artyleryjskim polską obronę na całej długości jezior koronowskich, a następnie ruszyli do natarcia na obsadzone przez polską piechotę przesmyki. Najbardziej zaciekłe walki toczyły się w rejonie Buszkowa. Terenów tych broniły I i III bataliony 22 pp oraz BON „Koronowo”, które około południa nie wytrzymały naporu wroga i musiały wycofać się za Brdę.
Jak pisze Konrad Ciechanowski: Godny podkreślenia jest upór, z jakim żołnierze batalionu ON Koronowo bronili dostępu do swego rodzinnego miasta. Zepchnięty ze swych pozycji batalion próbował w godzinach popołudniowych stawiać opór na zachód od miasta, na linii drogi pomiędzy Starym Dworem a Nowym Dworem. Gdy zabrakło amunicji do starych francuskich karabinów, resztki batalionu w dużym nieładzie wycofały się za Brdę, spływając lasami na południe w kierunku Bydgoszczy…. […]
Drugi batalion 22 pp zmagał się z Niemcami na przesmykach między jeziorami w rejonie Byszewa i Wierzchucinka. Pierwszy i kolejny atak wroga zostały odparte, po czym około godziny 14.00 przyszedł rozkaz dowódcy 22 pp płk. Feliksa Jędrychowskiego o wycofaniu jednostki w okolice Maksymilianowa i Smukały. W ten sposób droga dla wojska niemieckiego w kierunku Koronowa została otwarta.
Przywracają pamięć o żołnierzach
Niestety przez wiele lat mało było informacji o żołnierzach walczących w BON Koronowo. Lista nazwisk była krótka. Nie wiadomo też, jakie były dalsze losy żołnierzy. Postanowiło zmienić to Towarzystwo Miłośników Historii Batalionu Obrony Narodowej Koronowo.
Od jakiegoś czasu członkowie zbierają informacje o żołnierzach, szukają rodzin, publikują w mediach społecznościowych materiały. Wiadomo m.in. że sztab 2 kop. BON Koronowo mieścił się w szkole w Wierzchucinie Królewskim. Członkowie Towarzystwa są też organizatorami lub współorganizatorami inscenizacji historycznych. Oprócz tego Towarzystwo wraz z twórcami programu telewizyjnego „Poszukiwacze historii” przygotowują cykl filmów na temat batalionu.
Powstanie pomnik
To jednak nie wszystko. Powstała inicjatywa wybudowania pomnika upamiętniającego żołnierzy Batalionu Obrony Narodowej Koronowo. – Pomnik ma powstać na skwerze im. BON w Koronowie przy cmentarzu parafialnym w Koronowie – mówi Włodzimierz Hańc prezes Towarzystwa Miłośników Historii Batalionu Obrony Narodowej Koronowo.
– Jest to teren należący do parafii. Całość wykonujemy w porozumieniu z Instytutem Pamięci Narodowej. Mamy zebranych część funduszy od ludzi zainteresowanych tematem. Jesteśmy na etapie załatwiania formalności. Musimy dostarczyć dokumenty od księdza proboszcza oraz od Urzędu Miejskiego w Koronowie po zatwierdzonym planie zagospodarowania przestrzennego. Jest to dla nas bardzo ważne, aby upamiętnić naszych żołnierzy. To często byli nasi dziadkowie. W wielu przekazach nasz batalion uśmiercono na jeziorach koronowskich. To nieprawda. Ten pomnik naszym bohaterom się należy. Będą na nim zamieszczone nazwiska żołnierzy. Udało się zweryfikować około 60-100 osób, które walczyły w batalionie. Te informacje oczywiście musi zweryfikować IPN. Dotarliśmy do setek dokumentów. Trzeba je szczegółowo przeanalizować. To oczywiście wymaga czasu. Zachęcamy jednocześnie wszystkie osoby chętne do współpracy – dodaje nasz rozmówca.
Zorganizowane zostanie specjalne spotkanie
Włodzimierz Hańc przekazał nam sporo informacji o koronowskim batalionie, chociaż jak sam zaznacza jest to tylko namiastka. Więcej na temat losów batalionu będzie można dowiedzieć się podczas specjalnego spotkania, które planowane jest na kwiecień. Prezes Towarzystwa przyznaje, że dotknęła go choroba, jednak jeżeli siły pozwolą będzie kontynuował pamięć o bohaterskich żołnierzach Batalionu Obrony Narodowej Koronowo.
ZOBACZ RÓWNIEŻ:
