Poznaj przemysłową historię Bydgoszczy na wystawie zdjęć w Spichrzach nad Brdą

Dodano: 16.07.2021 | 11:14

Na zdjęciu: Tak wyglądały zakłady Telfa przy ulicy Grudziądzkiej w Bydgoszczy.

Fot. Archiwum Państwowe w Bydgoszczy

Od dziś (16 lipca) w Spichrzach nad Brdą można zwiedzać wystawę pokazującą przemysłową historię Bydgoszczy. Dzięki niej mieszkańcy mogą dowiedzieć się, gdzie działały takie przedsiębiorstwa jak Fabryka Fortepianów i Pianin Brunona Sommerfelda, Fabryka Wódek i Likierów C.A. Franke, Tornedo, Minerwa, Octownia, Rzeźnia Miejska i nie tylko.

Każde miasto, jako „dom człowieka” ma genius loci – niepowtarzalnego ducha, łatwo uchwytną dla przybysza istotę miejsca. Takie miasta zyskują tożsamość i są źródłem silnych więzi dla mieszkańców. Przypominają żywy organizm ze swoją historią i zmieniającą się estetyką. Humanizujący architekci i urbaniści mawiają, że tylko autostrady nie mają genius loci.

Decydujący wpływ na rozwój Bydgoszczy w XIX i XX wieku miało uprzemysłowienie. Związane z nim procesy stworzyły dzisiejszą urbanistykę, klimat estetyczny i kulturowy; słowem: wszystko to, co określa się mianem „życia miejskiego”. To właśnie przemysł nadawał ton bydgoskim ulicom, tworząc ów organizm miasta. Korzystne położenie przy ważnych szlakach komunikacyjnych, dobry dostęp do rynków zbytu i surowców sprawiły, że od połowy XIX wieku nowe przedsiębiorstwa wyrastały w naszym mieście jak grzyby po deszczu. Dlatego na przełomie tych wieków budynki przemysłowe obecne były w miejskiej zabudowie na równi z kamienicami i obiektami użyteczności publicznej.

Poznaj przemysłową historię Bydgoszczy na wystawie zdjęć w Spichrzach nad Brdą

Zobacz również:

Gdańska potrzebuje zmian. Jest koncepcja

Wiele fabryk i warsztatów funkcjonowało w centrum miasta jeszcze w połowie XX wieku – krytykowali to ówcześni urbaniści, pracujący nad nowym planem przestrzennym Bydgoszczy. Wszechobecność przemysłu w miejskiej przestrzeni uznawali za przeżytek znacząco ograniczający rozwój Śródmieścia, tym bardziej, że według reguł modernistycznej urbanistyki, pożądana była otwarta przestrzeń z wolnostojącymi budynkami, a nie ciasne ulice z pierzejami zabudowy po obu stronach. Z tego powodu rozpoczęła się migracja przedsiębiorstw z centrum miasta do nowych obiektów na obrzeżach Bydgoszczy. Pozostałą w Śródmieściu architekturę industrialną planowano zburzyć wraz ze znaczną częścią zabudowy kamienicznej, a odzyskane grunty przeznaczyć pod nowe inwestycje. Na szczęście wszechobecny w czasach PRL-u brak funduszy pokrzyżował te zamierzenia. Sama architektura przemysłowa ewoluowała, zarówno pod względem rozwiązań technicznych, jak i stylistyki. Nieduże i proste, choć niepozbawione dekoracji, budynki dziewiętnastowieczne zastępowano bardziej funkcjonalnymi halami z obszernymi oknami doświetlającymi wnętrza.

Dominacja przemysłu w bydgoskiej gospodarce skończyła się w latach 90. XX wieku. W wyniku nietrafionych prywatyzacji i globalnego przenoszenia produkcji do krajów azjatyckich, liczne bydgoskie fabryki upadły, bądź znacząco okroiły działalność. Jednak ślady industrialnej świetności nadal są obecne w krajobrazie Bydgoszczy i w pamięci mieszkańców. Od pewnego czasu zaobserwować można coraz większe zainteresowanie poprzemysłowymi pamiątkami i budynkami, co z kolei niesie ze sobą korzystne dla miejskiej przestrzeni rewitalizacje i adaptacje dawnych fabryk do obecnych celów lub tworzenie zupełnie nowych, nieprzemysłowych obiektów w stylu industrialnym.

Ekspozycja #przemysłowaFOTObydgoszcz przedstawia proces zmian w architektonicznym krajobrazie miasta w dobie przemysłowej i poprzemysłowej. Przejawia się to w zanikaniu pewnych miejsc i związanym z tym poczuciem żalu. Na wystawie pokazane są archiwalne ujęcia budynków fabrycznych, pochodzące ze zbiorów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Archiwum Państwowego w Bydgoszczy i Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Historyczna ikonografia zestawiona jest ze współczesnymi fotografiami tych miejsc, wykonanymi przez Wojciecha Woźniaka, doświadczonego fotografika i jednocześnie pracownika MOB.

Wystawę #przemysłowaFOTObydgoszcz można zobaczyć od 16 lipca do 31 października w Spichrzach nad Brdą (ulica Grodzka 7-11, Bydgoszcz).