Stefan Ciszewski – twórca bydgoskiego przemysłu elektrotechnicznego. W piątek konferencja o jego dokonaniach

Dodano: 23.10.2024 | 12:27

Na zdjęciu: Stefan Ciszewski położył podwaliny pod "Eltrę".

Fot. Wikimedia Commons

Stefan Ciszewski to zasłużony bydgoszczanin. Stowarzyszenie Elektryków Polskich ustanowiło rok 2024 rokiem jego pamięci. Z tej okazji w Bibliotece UKW odbędzie się otwarta i bezpłatna konferencja poświęcona twórcy przemysłu elektrotechnicznego w Bydgoszczy.

Stefan Ciszewski urodził się w 17 listopada 1886 roku w Warszawie. Studiował w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Mittweidzie w Niemczech, gdzie w 1912 r. zdobył dyplom inżyniera elektryka. Pierwszą pracę podjął w berlińskiej filii spółki AEG. Do Polski wrócił po zakończeniu I wojny światowej i znów osiadł w Warszawie.

W 1919 roku Ciszewski spotkał na swej drodze Kazimierza Szpotańskiego – pioniera przemysłu aparatów elektrycznych. Stali się wspólnikami i obydwaj uczestniczyli w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Po czterech latach Stefan Ciszewski wycofał się ze spółki ze Szpotańskim. Wówczas przeniósł się z rodziną do Bydgoszczy i równo 101 lat temu – 23 października 1923 roku – utworzył przedsiębiorstwo pod nazwą Fabryka Artykułów Elektrotechnicznych – Inż. Stefan Ciszewski. Siedziba mieściła się w budynku na Świętej Trójcy 3.

Stalowa część pomnika w Dolinie Śmierci zostanie zdemontowana

Już w następnym roku Ciszewski zakupił parcelę przy ulicy Sobieskiego 1 pod budowę nowej firmy. Nową fabrykę oddawano do użytku etapowo, aż do 1938 r. Sukcesywnie unowocześniano też park maszynowy. Tuż przed II wojną światową spółka zatrudniała 450 pracowników i produkowała 1220 wyrobów w dziesięciu działach. – Firma pokrywała ponad 80 proc. krajowego zapotrzebowania na sprzęt instalacyjny niskiego napięcia. Produkowała sprzęt nieodzowny do instalacji elektrycznych, m.in. gniazda, przełączniki, wyłączniki samoczynne, styki, rozdzielniki, wtyczki, bezpieczniki, oprawki, złącza kablowe oraz materiały izolacyjne – wymienia mgr inż. Janusz Nowastowski, autor opracowania na temat wybitnego inżyniera.

Z inicjatywy Ciszewskiego, w 1935 roku w Bydgoszczy odbyła się wystawa elektrotechniczna Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Towarzyszyły jej wykonane przez spółkę piękne iluminacje świetlne katedry, wyspy św. Barbary, kościoła garnizonowego i fontanny „Potop”.

Stefan Ciszewski był też działaczem sportowym. W 1932 roku otworzył przy fabryce Klub Sportowy „Ciszewski” z sekcjami piłki nożnej, lekkiej atletyki i tenisa stołowego. Zmarł po ciężkim zapaleniu płuc 13 listopada 1938 roku w Bydgoszczy. Pochowany został na stołecznych Powązkach. Jego imieniem nazwana jest jedna z ulic Bydgoszczy (na osiedlu Eskulapa) oraz jest jednym z patronów bydgoskich tramwajów Pesa Swing.

Głównym akcentem obchodów roku pamięci Stefana Ciszewskiego będzie zaplanowana na piątek, 25 października konferencja „Inż. Stefan Ciszewski – twórca przemysłu elektrotechnicznego w Bydgoszczy”. Będzie to bezpłatna i otwarta dla wszystkich okazja na zgłębienie życiorysu twórcy zakładu, będący protoplastą „Eltry” – obecnie przy Sobieskiego 1 funkcjonuje spółka. Konferencja rozpocznie się o godzinie 11:00 w auli na pierwszym piętrze Biblioteki UKW.

Inż. Stefan Ciszewski – twórca przemysłu elektrotechnicznego w Bydgoszczy. Program konferencji

Część I – godz. 11:00

Życie i dzieło inż. Stefana Ciszewskiego – Rafał Berger, Janusz Nowastowski
Ślady konstrukcji produktów z Katalogu S. Ciszewski w osprzęcie elektrycznym po roku 1945 – dr inż. Włodzimierz Bieliński
Zakłady Radiowe ELTRA jako marka modernizacji życia codziennego w PRL – dr hab. Sławomir Kamosiński
Stan i ewolucja infrastruktury energetycznej w miastach województwa pomorskiego w latach 1945-1950 – dr hab. Tomasz Kawski
Szkolnictwo zawodowe w Bydgoszczy do roku 1939-dr hab. Marek K. Jeleniewski
Fabryka Artykułów Elektrotechnicznych inż. Stefan Ciszewski w pierwszych latach po II wojnie światowej – dr hab. Zbigniew Zyglewski

Część II – godz. 14:30

Bydgoszcz. Tu żył i pracował Stefan Ciszewski. Architektura fabryczna – mgr Bogna Derkowska-Kostkowska
Klub Sportowy „Ciszewski” – mgr Rafał Kubiak
Pamięć o Stefanie Ciszewskim w przestrzeni miejskiej Bydgoszczy – dr Agnieszka Wysocka
Początki przemysłu maszyn elektrycznych (do 1939 r.) – Jerzy Hickiewicz, Piotr Rataj, Przemysław Sadłowski
Kazimierz Szpotański (1887-1966) twórca FAE-w latach 1919-1923 w spółce ze Stefanem Ciszewskim – Jerzy Hickiewicz, Piotr Rataj, Przemysław Sadłowski

Konferencję poprowadzi dr Sławomir Łaniecki – (Biblioteka UKW), Pełnomocnik Wojewody Kujawsko-Pomorskiego do Spraw Dziedzictwa Historycznego