Kilka słów o skardze pauliańskiej [RADCA w PIĄTEK]

Twój dłużnik wyzbył się majątku i Twoje roszczenie nie może zostać zaspokojone. Rozkładasz ręce, bo przed oczami stoi widmo poniesionej przez Ciebie straty. Nagle dowiadujesz się, że ten właśnie dłużnik przepisał część majątku na swoją żonę. Pojawia się nadzieja, która pokładasz w skardze pauliańskiej. Dzisiaj pokrótce opiszę tę instytucję prawną.

Zgodnie z art. 527 § 1 kodeksu cywilnego, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. § 2 tego przepisu stanowi, że czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Nie ma przy tym wątpliwości, że dłużnik darując prawo własności nieruchomości, stał się niewypłacalny w stopniu wyższym, gdyż zawierając umowę darowizny wyzbył się najcenniejszych składników swojego majątku.

Skarga pauliańska – co to?

Stosownie do treści § 3 tego przepisu, jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Należy więc stwierdzić, że pozwana jako żona dłużnika objęta jest tym domniemaniem.

Ponadto art 528 KC stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Przeniesienie prawa własności nieruchomości w przedmiotowej sprawie miało miejsce w drodze darowizny, stąd też przywołany przepis należy zastosować w niniejszym postępowaniu.

Artykuł 529 KC wskazuje, że jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny. Dłużnik wiedział, że przeciwko niemu toczone są postępowania sądowe mające na celu odzyskanie kwot z tytułu udzielonych pożyczek, a umowa darowizny została zawarta już po wydaniu nakazów zapłaty przeciwko dłużnikowi.

Na marginesie wskazuję, że w doktrynie przyjmuje się, że w sytuacji, gdy bezpłatne korzyści przypadają osobom bliskim dłużnika, należy zastosować wyłącznie art. 528 KC jako przepis dalej idący, z pominięciem domniemań wynikających z art. 527 § 3 i 4 KC (Komentarz do art. 528 kodeksu cywilnego, A. Rzetecka-Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX 2011, Komentarz do art. 528 kodeksu cywilnego, A. Janiak [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, pod red. A. Kidyby, LEX 2010).

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 grudnia 2005r. (sygn. akt II CK 309/05, LEX nr 188551), stwierdzając, że przepis art. 528 KC. statuuje surowsze przesłanki uznania czynności za bezskuteczną, niż czyni to § 3 art. 527 KC. Jeżeli zatem ten drugi z wymienionych przepisów dostatecznie pewnie usprawiedliwia żądanie strony powodowej, tj. odwoływanie się do pierwszego z nich jest bezprzedmiotowe.

Jak więc wynika z powyższego, wierzyciel może jeszcze uratować swój roszczenie i ściągnąć swoją wierzytelność od osób powiązanych z dłużnikiem.

W razie pytań czy też wątpliwości napisz do mnie maila na adres: prawnik@metropoliabydgoska.pl

Przemysław Piątek
radca prawny
tel.: 792-262-264
www.radcapiatek.pl
www.facebook.com/radcapiatek

Więcej porad prawnych od radcy prawnego Przemysława Piątka – KLIKNIJ TUTAJ.

• About
• Latest Posts

Przemysław Piątek

Od lipca 2016 roku prowadzi kancelarię, której główna działalność skupia się na sprawach bankowych, rodzinnych oraz innej tematyki z szeroko pojętego prawa cywilnego.

Latest posts by Przemysław Piątek (see all)

• Komentarz do uchwały Sądu Najwyższego III CZP 40/22 [RADCA w PIĄTEK] - 29 kwietnia 2022
• Ustalenie nieważności, stwierdzenie nieważności i inne wyroki frankowe [RADCA w PIĄTEK] - 22 kwietnia 2022
• Zabezpieczenie roszczenia na czas trwania sprawy frankowej – nowe uwagi [RADCA w PIĄTEK] - 15 kwietnia 2022