Nad Bydgoszczą uniosą się sondy! Do miasta przyjadą wybitni naukowcy z całego świata

Dodano: 16.09.2021 | 09:32

Na zdjęciu: 47 Zjazd Fizyków Polskich będzie odbywał się w Operze Nova. Jednak ich obecność nad Brdą będzie widoczna także na placu Teatralnym, Starym Rynku i Wyspie Młyńskiej.

Fot. Szymon Makowski

Fizycy z Polski i zagranicy na niemal tydzień zawładną Bydgoszczą! Już w najbliższy poniedziałek, 20 września w gmachu Opery Nova w Bydgoszczy rozpocznie się 47 Zjazd Fizyków Polskich. Jednak ich obecność nad Brdą będzie widoczna nieco wcześniej – już w piątek na Placu Teatralnym w Bydgoszczy zostanie otwarta wystawa o naukowcach światowego formatu wywodzących się z miasta i regionu. Z kolei w niedzielę i poniedziałek ze Starego Rynku i Wyspy Młyńskiej wystartują dwie unikatowe sondy stratosferyczne.

47 Zjazd Fizyków Polskich, organizowany przez Polskie Towarzystwo Fizyczne (PTF), będzie gościł nad Brdą od 19 do 23 września. Swoją obecność w przestrzeni miasta fizycy zaznaczą już w najbliższy piątek 17 września. O godz. 11:00 na Placu Teatralnym jest przewidziane otwarcie wystawy plakatów o światowego formatu postaciach nauki z Bydgoszczy i regionu. W uroczystości wezmą udział m.in. panie Maria Wasiak, zastępca prezydenta miasta, oraz Anna Zielińska, wnuczka Jana Czochralskiego, słynnego chemika i metalurga z Kcyni, który przeszedł do historii jako odkrywca metody hodowli monokryształów, powszechnie używanej we współczesnej technologii. Wystawę będzie można oglądać przez cały czas trwania Zjazdu, do pierwszych dni października.

Nad Bydgoszczą uniosą się sondy! Do miasta przyjadą wybitni naukowcy z całego świata

Zobacz również:

Fragment Akademickiej stanie się aleją Światła Alberta Michelsona?

Wystawa plakatów o wybitnych w skali świata naukowcach z kujawsko-pomorskim rodowodem będzie pierwszym sygnałem zjazdu. W niedzielę i poniedziałek ich obecności w mieście nad Brdą wręcz nie da się przeoczyć: w oba dni w samo południe i z samego serca miasta wystartują sondy stratosferyczne, po raz pierwszy w Polsce w unikatowych konfiguracjach dwubalonowych, odtwarzających oryginalne techniki sondowań wypracowane przed stuleciem przez wielkich pionierów badań stratosfery z bydgoskim rodowodem. Sondy będą wyposażone w detektory promieniowania kosmicznego udostępnione dzięki życzliwości Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

– Oficjalnie Zjazd otworzymy w poniedziałek 20 września. W uroczystościach weźmie udział prof. Frank Wilczek, noblista z polskimi korzeniami, który online wygłosi wykład o kryształach czasu. Niestety, z uwagi na ciągle niepewną sytuację pandemiczną z bezpośredniej obecności nad Brdą musiało zrezygnować wielu znanych fizyków, którzy wcześniej deklarowali chęć przyjazdu. Niemniej będziemy mieli przyjemność gościć między innymi prof. Luca Bergé, przewodniczącego Europejskiego Towarzystwa Fizycznego – mówi prof. dr hab. inż. Adam Gadomski z Politechniki Bydgoskiej, przewodniczący Oddziału Bydgoskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego.

Jak wyjaśnia Jarosław Chrostowski, dziennikarz i redaktor naukowy oraz współorganizator Zjazdu Fizyków Polskich, niedaleko bydgoskiego Starego Rynku urodził się Hugo Hergesell – człowiek, który jako pierwszy dostrzegł ślad istnienia stratosfery. – Nie zrozumiał jego natury, lecz absolutnie go nie zignorował. Hergesell miał ponadto kluczowy wkład w tworzenie podstaw globalnej meteorologii, bez której dzisiejsze prognozy pogody nie mogłyby istnieć – wyjaśnia Chrostowski. I dodaje, że inny bydgoszczanin – Erich Regener – był jednym z pierwszych badaczy ozonu atmosferycznego.

– To on w sondowaniach balonowych jako pierwszy zarejestrował ultrafioletową część widma słonecznego i na tej podstawie zidentyfikował położenie warstwy ozonowej w atmosferze. Zmierzył także, na jakiej wysokości w atmosferze występuje maksimum natężenia promieniowania kosmicznego, dziś nazywane maksimum Regenera-Pfotzera. Regener ponadto wyznaczył wartość ładunku elementarnego dokładniej od Roberta Millikana, który za swoje pomiary otrzymał Nagrodę Nobla, najdokładniej ze wszystkich naukowców przewidział temperaturę promieniowania kosmicznego tła i zbudował pierwszą sondę naukową do pierwszej rakiety kosmicznej, czym dokonał rzeczy absolutnie fenomenalnej: zainicjował pozaziemską fizykę eksperymentalną – podkreśla Chrostowski.

Start misji stratosferycznej BHR-21 nastąpi w niedzielę, 19 września z płyty Starego Rynku w Bydgoszczy i jest przewidziany na godz. 12:00. Przygotowania zaczną się dwie godziny wcześniej. Będzie im towarzyszył komentarz merytoryczny dotyczący współczesnych zagadnień związanych z sondowaniami atmosfery oraz aspektów historycznych z naciskiem na zapomniany wkład bydgoskich pionierów penetracji przestworzy. Przewidywane są także rozmowy z członkami zespołu konstruującego sondy i naukowcami.

Warto podkreślić, że kapsułę sondy dedykowaną pomiarom powietrza i obrazowaniu powierzchni Ziemi wykonała młodzież z VI Liceum Ogólnokształcącego w Bydgoszczy, a przy montażu obu sond pomagali uczniowie bydgoskiej Szkoły Podstawowej Centrum Edukacji Montessori.

Poniedziałkowy start misji stratosferycznej BHAI-21 odbędzie się około 11:45, w przerwie uroczystości otwarcia Zjazdu. Również to wydarzenie będzie poprzedzone dwugodzinnymi przygotowaniami uzupełnionymi o komentarz merytoryczny. Sonda BHAI-21 wzniesie się w powietrze z tarasu przy Młynach Rothera na Wyspie Młyńskiej.

Ze strony bydgoskich uczelni równoprawnymi współorganizatorami Zjazdu są: Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego oraz Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W imieniu Polskiego Towarzystwa Fizycznego nad całością przedsięwzięcia czuwa Oddział Bydgoski PTF. Patronat nad Zjazdem objęli: Ministerstwo Edukacji i Nauki, marszałek województwa kujawsko-pomorskiego Piotr Całbecki oraz prezydent miasta Bydgoszczy Rafał Bruski. Patronaty medialne sprawuje oddział bydgoski TVP, Radio PiK, „Gazeta Wyborcza”, „Forum Akademickie oraz MetropoliaBydgoska.PL.

Polskie Towarzystwo Fizyczne zostało zawiązane 11 kwietnia 1920 roku na Politechnice Warszawskiej, przy udziale delegatówz Warszawy, Krakowa, Lwowa, Wilna i Poznania; oddział w Bydgoszczy powstał pół ponad wieku później. PTF zajmuje się upowszechnianiem fizyki i nauk pokrewnych, podnoszeniem ogólnego poziomu wiedzy fizycznej w społeczeństwie, wspieraniem rozwoju fizyki w kraju oraz rozwijaniem więzi między fizykami zatrudnionymi w nauce, oświacie i różnych gałęziach gospodarki.