Proporcjonalny zwrot kosztów kredytu konsumenckiego [RADCA w PIĄTEK]

Dzisiaj opiszę rzadko spotykany temat, a jakże istotny dla konsumentów związany ze wszelkiego rodzaju kredytami. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że dokonując wcześniejszej spłaty kredytu, przysługuje im zwrot części kosztów z tym związanych.

Uwaga, poniższa analiza dotyczy wyłącznie umów o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Ponadto ustawa o kredycie zawiera wiele wyłączeń, więc każda umowa musi być analizowana indywidualnie.

Zgodnie z literaturą przedmiotu, zwolnienie konsumenta od kosztów kredytu łączy, zgodnie z art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, proporcjonalna zależność od zakresu przedterminowej spłaty. Wysokość środków przekazanych przez konsumenta wpływa bezpośrednio na zmniejszenie się globalnej kwoty zobowiązania – a tym samym na skrócenie terminu spłaty należności na rzecz kredytodawcy. W tym samym zakresie traci on, na podstawie tego przepisu, roszczenie o koszty kredytu, które przysługiwałyby mu, gdyby dług konsumenta realizowany był w pierwotnie ustalonym terminie.

Koszty, od których ponoszenia konsument zostaje zwolniony na podstawie komentowanego przepisu, obejmują wszelkie świadczenia na rzecz kredytodawcy przekraczające wysokość kapitału. Z tego powodu, jak zauważono w literaturze (T. Czech, Kredyt, s. 499), zakres tych kosztów pozostaje szerszy od całkowitego kosztu kredytu w rozumieniu art. 5 pkt 6 ustawy o kredycie konsumenckim – mogąc obejmować także roszczenia, które powstały już po zawarciu umowy i nie były możliwe do przewidzenia przez kredytodawcę w chwili jej zawarcia.

Wspólna interpretacja powyższego artykułu przyjętą przez Rzecznika Finansowego i Prezesa UOKiK z dnia 16 maja 2016 r. wskazuje, że zarówno wykładnia literalna, jak i wykładnia celowościowa prowadzą do wniosku, że art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim należy rozumieć w ten sposób, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów kredytu, niezależnie od ich charakteru, z tym że wyjątkiem, iż redukcja ta ma charakter proporcjonalny w tym sensie, że odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie.

SPRAWDŹ RÓWNIEŻ: Wcześniejsze odcinki porad prawnych w cyklu Radca w Piątek

Tożsame stanowisko zajął zresztą Rzecznik Finansowy w piśmie z dnia 2 lipca 2018 r. kierowanym do pełnomocnika powoda. Nie ulega wątpliwości, że w umowie kredytu może być określona prowizja należna bankowi, co wprost wynika z brzmienia art. 69 ust. 1 prawa bankowego, wedle którego kredytobiorca zobowiązuje się do zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Prowizja, jako element umowy bankowej, ma charakter fakultatywny i jej ustanowienie jest zależne od woli stron. Pojęcie prowizji nie posiada swojej definicji ustawowej. W znaczeniu słownikowym prowizja to wynagrodzenie za pośrednictwo w transakcji handlowej ustalane w procentach od wartości transakcji. Nie ulega wątpliwości, iż pozwany miał prawo do poboru prowizji. Nie ulega również wątpliwości, iż powód był uprawniony do spłaty całości lub części kredytu przed terminem, z którego to prawa skorzystał, a następnie wystąpił do pozwanego o częściowy zwrot prowizji.

Konstrukcja i brzmienie art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim są konsekwencją implementacji do polskiego porządku prawnego prawa unijnego. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki, „konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt. W takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy”.

Dyrektywa zatem jasno wskazuje, że obniżce podlegają nie tylko odsetki, ale również wszelkie pozostałe koszty, mieszczące się w definicji całkowitego kosztu kredytu. Oprócz tego w doktrynie podkreśla się, że ustanowienie zasady proporcjonalnej redukcji kosztów kredytu w przypadku przedterminowej spłaty kredytu lub jego części powinno uniemożliwić kredytodawcom obchodzenie przepisów ustawy poprzez rozkładanie konsumentom rat w taki sposób, że w pierwszym okresie kredytowania spłacie podlegać będą jedynie odsetki lub odsetki i tylko nieznaczna część kapitału.

W razie pytań, czy też wątpliwości, napisz do mnie maila na adres: prawnik@metropoliabydgoska.pl

Przemysław PIĄTEK
radca prawny
>> tel.: 792-262-264
www.radcapiatek.pl

• About
• Latest Posts

Przemysław Piątek

Od lipca 2016 roku prowadzi kancelarię, której główna działalność skupia się na sprawach bankowych, rodzinnych oraz innej tematyki z szeroko pojętego prawa cywilnego.

Latest posts by Przemysław Piątek (see all)

• Komentarz do uchwały Sądu Najwyższego III CZP 40/22 [RADCA w PIĄTEK] - 29 kwietnia 2022
• Ustalenie nieważności, stwierdzenie nieważności i inne wyroki frankowe [RADCA w PIĄTEK] - 22 kwietnia 2022
• Zabezpieczenie roszczenia na czas trwania sprawy frankowej – nowe uwagi [RADCA w PIĄTEK] - 15 kwietnia 2022