Atrakcje na wyciągnięcie ręki. Wypoczynek i rekreacja nad Dolną Wisłą

Dodano: 24.09.2022 | 15:00

Na zdjęciu: W regionie znajduje się Zespół Parków Krajobrazowych, który jest dobrym miejscem do wypoczynku i rekreacji.

Fot. pxhere.com

W województwie kujawsko-pomorskim znajduje się pełne atrakcji miejsce, które sprzyja wypoczynkowi i rekreacji. Położony nad Dolną Wisłą Zespół Parków Krajobrazowych zachwyca widokami i zabytkami.

Zespół Parków Krajobrazowych Nad Dolną Wisłą jest geograficzną krainą znajdującą się między Bydgoszczą a Gniewem od doliny rzeki Wisły do ujścia Nogatu. Jest położony na terenie 4 powiatów i 16 gmin w województwie kujawsko-pomorskim. Posiada on wiele walorów przyrodniczych, ale jest również dobrym miejscem do rekreacji i wypoczynku.

Obszar Zespołu Parków znajduje się w dorzeczu Wisły, gdzie wypływają dwa lewobrzeżne dopływy- Wda i Mątwa. Znajduje się tam również 25 jezior, z czego największym jest Skrzynka o powierzchni 11,5 ha.

Na terenie Zespołu Parków Krajobrazowych Nad Dolną Wisłą rośnie ponad 1000 gatunków roślin, z czego 67 gatunków pod całkowitą ochroną i 14 pod częściową. Większość z nich to gatunki zagrożone wyginięciem, które znajdują się w “Czerwonej Księdze”. W Zespole Parków są również lasy, jednak pokrywają one niewielką jego część i są nierównomiernie rozłożone. Największe kompleksy znajdują się na terenie gmin Chełmno, Dąbrowa Chełmińska, Dragacz i Świecie.

Płazy, gady i ssaki zamieszkujące te tereny nie są jeszcze dostatecznie zbadane, ale przypuszczalnie występują tam wszystkie gatunki typowe dla niżu polskiego. Od Włocławka do ujścia Wisły wykazano w kontrolach występowanie czterech gatunków chronionych ryb. Odnotowano również 123 gatunki ptaków, z czego 16 gatunków znajduje się pod ochroną. Na tym terenie stwierdzono również 1 skrajnie zagrożony gatunek ptaków, 6 silnie zagrożonych i 21 zagrożonych.

Na terenie Zespołu Parków znajduje się 14 rezerwatów przyrody, które są cennymi obszarami ze względu na walory przyrodnicze i różnorodną rzeźbę terenu. Cała Dolina Dolnej Wisły stanowi zarówno “korytarz ekologiczny”, jak i “korytarz turystyczny”. Odwiedzający mogą skorzystać z licznych szlaków ułatwiających zwiedzanie i rekreację. Istnieje tam 12 szlaków pieszych, które umożliwiają zwiedzanie zabytków kultury. Znajdują się tam również 4 szlaki rowerowe, w tym jeden z najdłuższych w Polsce- czarny szlak, liczący 480 km i biegnący od Torunia do Tczewa. Powstał również zielony szlak rowerowy o długości 90 km na trasie Bydgoszcz-Chełmno-Bydgoszcz dookoła Wisły.

Rezerwatem zasługującym na szczególne wyróżnienie jest Wiosło Duże, który powstał 27 października 1972 roku, a jego powierzchnia liczy 29,88 ha. Znajduje się on na terenie gmin Gniew i Nowe, powiatu świeckiego oraz dwóch województw- pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Jego obszar obejmuje zarówno doliny, jak i wysoczyzny położone na wysokości 75 m n.p.m. Znajduje się tam również skarpa, która powstała w wyniku erozji bocznej Wisły i osiągnęła nachylenie do 45 stopni. Ponad 90% rezerwatu pokrywają lasy, które są częścią kompleksu grądowego z nielicznie występującym drzewostanem grądowym. Ma on charakter zbliżony do naturalnego i występuje obok sztucznie nasadzonych sosen w wieku od 50 do 90 lat. Wiosło Duże powstało w celu ochrony rzadkich gatunków leśno-stepowych, które zostały zdominowane i wyparte przez zniekształcenie szaty roślinnej.

Znajdują się tam również gatunki ściśle chronione, takie jak sasanka łąkowa, buławnik czerwony czy lilia złotogłów. Występują tam również gatunki pod częściową ochroną, jak gnieźnik leśny czy kocanki piaskowe. W rezerwacie znajduje się również gatunek, który rzadko występuje w pozostałych częściach Polski, a w Wiośle Dużym pojawia się w dużej liczbie. Jest nim wyżpin jagodowy.

Wzdłuż osi Zespołu Parków przepływa Wisła będąca szlakiem turystyki wodnej o zasięgu krajowym oraz potencjalną drogą międzynarodową IV klasy żeglowności. Istnieją tam również dwa inne szlaki wodne- Wda i Mątwa, na których uprawiane jest kajakarstwo. Oprócz szlaków, znajdują się tam też ścieżki przyrodnicze, które wykorzystywane są do edukacji ekologicznej społeczeństwa, a zwłaszcza młodzieży.

Obiektem wartym odwiedzenia jest Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny w Chrystkowie koło Gruczna. Znajduje się on w zabytkowej chacie z 1791 roku i jest usytuowany na naturalnych i sztucznie usypanych wzniesieniach. Budynek jest pozostałością po holenderskich osadnikach, którzy zostali sprowadzeni do Polski w dobie reformacji. Chata stanowi również przykład formy architektonicznej, która jest przystosowana do powodzi. W przeszłości stanowiła ona centrum dużego gospodarstwa, na terenie którego znajdowały się stajnia, murowana obora, chlewnia, wozownia, owczarnia, kuźnia i piwnice. Do dziś, w budynku naprzeciwko chaty, zachowały się równie pochyłe, które kiedyś umożliwiały przeprowadzanie zwierząt na poddasze w trakcie powodzi. Obecnie znajdują się w nim eksponaty związane z codziennym życiem rybaków i rolników. W 1992 roku obiekt został wpisany do centralnego rejestru zabytków. Ośrodek jest dobrą atrakcją turystyczną i bazą edukacyjną ze względu na skupienie wielu interesujących i różnorodnych elementów w jednym miejscu. Dodatkowym atutem jest również jego położenie, ponieważ znajduje się 35 km od Bydgoszczy i 15 km od Świecia.

Wartą zobaczenia jest również stojąca w Borównie odlana z betonu Pieta. Została ona wykonana w 1923 roku w Pelplinie. W przeszłości była ona miejscem modlitw okolicznej społeczności aż do rozpoczęcia II wojny światowej. Okupanci zażądali wtedy natychmiastowego usunięcia rzeźby pod groźbą wywiezienia go do Niemiec. Mieszkańcy wsi postanowili ocalić rzeźbę i zakopali ją w ziemi. Została ona odkopana po 64 latach, odnowiona i postawiona w swoim pierwotnym miejscu- przy wjeździe do posiadłości Franciszka Geppusa.

Na terenie Zespołu Parków znajduje się również pałac w Ostromecku. Powstał on w 1849 roku, a w 1891 roku został on powiększony o pałacyk myśliwski, salę balowa i kaplicę. Przy pałacu znajduje się park z XVIII wieku, w którym zachowała się ruina neoromańskiego mauzoleum grobowego z 1878 roku. W Ostromecku znajduje się również wiele innych zabytkowych obiektów, które są warte odwiedzenia.

Jeszcze jednym interesującym miejscem jest wieś Gruczno, której nazwa funkcjonuje od XVI wieku i nie występuje nigdzie indziej w całej Polsce. Pochodzi ona od wyrazu “gród”, który znajdował się tuż obok, na co dowodem jest znaleziona przez archeologów średniowieczna biżuteria i krzyżyki. Gruczno było jedną z największych wsi na Pomorzu do połowy XVII wieku.

W Zespole Parków jest też wiele miejsc, które są interesujące ze względu na swoje naturalne zasoby. W Parowie Cieleszyńskim można podziwiać ogromne skalne pakiety piaskowców, które tworzą formy jaskiniowe będące rzadkością w Niżu Polski. Natomiast w Gądeczu znajduje się Jaskinia Bajka, która jest jedyną jaskinią w województwie kujawsko-pomorskim. W jej wnętrzu znajduje się m.in. naciek o wysokości ok. 0,5 m przypominający nacieki stworzone przez mleko wapienne. Jeszcze jednym ciekawym miejscem jest góra w Starogrodzie, na której znajdował się zamek w latach 1244-1454, będący siedzibą krzyżackich komturów.

Na przełomie XIX i XX wieku nad Dolną Wisłą, między Bydgoszczą a Gniewem, istniały ponad 2000 sadów przydomowych. Szczególne znaczenie w tamtym okresie miały śliwki węgierki. Wtedy też w tym rejonie bardzo rozwinięta była produkcja powideł. Były one gotowane bez cukru przez 3 dni w wielkich kotłach, a następnie umieszczane w kamiennych garnkach i zapiekane w chlebowych piecach. Ten sposób przygotowywania zapewniał im długą datę przydatności, sięgającą nawet do 3 lat. Kolejną tradycją jest tradycja pszczelarstwa, która powstała między XII a XIII wiekiem. Pierwotnie na tym terenie zajmowano się bartnictwem, czyli najstarszą metodą pozyskiwania miodu z gniazd dzikich pszczół ulokowanych w pniach drzew. Dopiero w XIX wieku zaczęto zakładać pasieki składających się z uli kłodowych i tzw. koszek. Później rozpowszechniła się hodowla pszczół w specjalnie przygotowanych pomieszczeniach, którymi są dobrze nam dzisiaj znane ule. Jednak obie formy, czyli bartnictwo i pszczelarstwo ulowe, współistniał aż do początków XX wieku. Warto wspomnieć również o grupie, która powstała na tym obszarze w XII wieku- Kociewiakach. Zamieszkiwali oni obszar o nazwie Kociewie o powierzchni 3000 km kwadratowych, ze stolicą w Starogardzie Gdańskim. Mieszkańcy połączyli tradycje i obyczaje pomorza, wielkopolski, mazowsza i kaszub.

Zespół Parków Krajobrazowych Nad Dolną Wisłą oferuje turystom liczne prelekcje z podziałem na grupy wiekowe i zajęcia terenowe w postaci wycieczek terenowych lub autokarowych, a także organizuje różne konkursy ekologiczne. Na jego terenie znajduje się również 28 baz noclegowych umożliwiających zatrzymanie się tam na dłużej.