Bydgoscy święci? To możliwe!
W Watykanie trwa proces beatyfikacyjny czterech księży z bydgoskiej bazyliki, którzy ponieśli męczeńską śmierć w 1939 roku.
Na zdjęciu: Bazylika Mniejsza św. Wincentego a' Paulo w Bydgoszczy
Fot. Zdjęcie pochodzi z witryny bydgoskabazylika.pl
„Bydgoscy święci” – brzmi nierealnie? Być może. Jako mieszkańcy Bydgoszczy jak dotąd nie mieliśmy okazji przeżywać podobnych wydarzeń. Patrząc na żywoty osób kanonizowanych i beatyfikowanych pochodzących z Polski, nasuwają się skojarzenia z innymi regionami kraju. Góry, małe wioski na południu i wschodzie, Kraków, Warszawa – to jeszcze można zrozumieć, ale Bydgoszcz? Kto by pomyślał? Nie licząc żyjącego w XIV wieku św. Stanisława z Bydgoszczy, to próżno tutaj szukać „świętego naszych czasów”. Z grona – nazwijmy to „popularnych” świętych, najwięcej z naszym miastem miał wspólnego bł. ks. Jerzy Popiełuszko, który właśnie w stolicy Kujaw i Pomorza odprawił swoją ostatnią Mszę Świętą. I w zasadzie tyle. Oczywiście można również dodać, że w latach 60., przebywał w bazylice św. Wincentego a’ Paulo ówczesny biskup Krakowa, a późniejszy papież – Karol Wojtyła. Jednak to wszystko, to były tylko i wyłącznie wizyty, Msze Święte, nabożeństwa, rekolekcje. Ciężko dostrzec kogoś, kto w grodzie nad Brdą żył, pracował i służył innym. Aczkolwiek okazuje się, że my Bydgoszczanie mamy takich ludzi! Związanych z tą ziemią wiele lat, żyjących wśród lokalnej społeczności, znających jej troski i radości. Tymi osobami są czterej księża (Słudzy Boży), zamordowani przez niemieckiego okupanta w roku 1939.
Hieronim Gintrowski, Piotr Szarek, Jan Wagner oraz Stanisław Wiorek to księża, którzy mają status Sług Bożych. Co to w ogóle oznacza? Sługa Boży (łac. Servus Dei), to osoba zmarła, która jest otoczona kultem prywatnym, wobec której rozpoczął się proces beatyfikacyjny. Proces bydgoskich księży rozpoczął się 17 września 2003 roku w Krakowie. Poza kapłanami związanymi z grodem nad Brdą, wśród kandydatów na ołtarze jest również 118 osób-męczenników z okresu II wojny światowej.
Na jakim etapie jest proces i jakie są szanse na beatyfikowanie księży posługujących przed wojną w naszej parafii? Według informacji, do których udało się dotrzeć wszystkie potrzebne dokumenty są już w Watykanie, a prace przebiegają rzetelnie. Oczywiście wszystko jest owiane tajemnicą i ciężko jednoznacznie określić termin. Jednakże należy zwrócić uwagę na jedną bardzo ważną kwestię, od której zależą dalsze losy Sług Bożych. Księża, którzy oddali życie w czasie II wojny światowej są traktowani jako męczennicy ponieważ oddali życie za wiarę, za wyznawane wartości, za Chrystusa. Podążyli jego śladem i choć mieli możliwość ucieczki bądź zaparcia się Jezusa, wybrali wierność. Oddali życie za to, w co wierzyli. A co mówi definicja męczeństwa? Męczennik chrześcijański (łac. Martyr – świadek) jest osobą, która oddała życie za wiarę. Do zaistnienia męczeństwa za Jezusa Chrystusa konieczny jest prześladowca, zadający śmierć ze względu na nienawiść do wiary. Prześladowca z reguły działa sam lub zleca czynność innej osobie. Zatem jak podaje definicja Słudzy Boży spełnili wszystkie warunki, aby można było ich zaliczyć do grona męczenników. Dlaczego to wszystko jest tak ważne? Odpowiedź jest prosta. W przypadku męczenników nie jest wymagany cud w procesie beatyfikacyjnym! Ta niezwykle istotna informacja pozwala pominąć wiele czynności związanych ze sprawdzeniem prawdziwości zgłoszonego cudu, a co za tym idzie zdecydowanie skraca czas trwania procesu.
W przypadku męczenników poza standardowymi procedurami bardzo ważny jest element kultu. Czym jest kult? Za kult uznaje się wszelkie zachowania i praktyki religijne czynione wobec istoty bądź przedmiotu kultu, do których można zaliczyć m.in. modlitwę do Sługi Bożego, odprawianie nabożeństw, pielgrzymki do miejsc, w których przebywał, szerzenie wiedzy i informacji o nim i jego cnotach, itp. Wielkość oraz zasięg kultu ma istotne znaczenie w procesie beatyfikacyjnym. Dlatego zachęcam wszystkich parafian do zainteresowania się postaciami księży męczenników, a także do kierowania próśb za ich przyczyną.
Ksiądz Hieronim Gintrowski CM (1878-1939)
Źródło: A. Vernaschi, Dziedzictwo
Urodził się 23 września 1878 roku w Czempiniu w powiecie kościańskim. Do Zgromadzenia Księży Misjonarzy wstąpił w 1898 roku. Pierwszą placówką księdza Gintrowskiego był szpital św. Łazarza w Krakowie, gdzie pełnił posługę kapelana, a także był opiekunem archiwum zgromadzenia (1905-1918). Zanim trafił do Bydgoszczy pracował w Tarnowie (1918-1924) oraz w Białym Kamieniu (1924-1934). Do grodu nad Brdą zawitał w roku 1934, mając wówczas 56 lat. W swojej pracy odznaczał się szczególnie jako dobry i gorliwy spowiednik. Dnia 15 września 1939 roku został aresztowany przez gestapo i wtrącony do piwnic koszar artyleryjskich, gdzie był poddawany silnym torturom. Wszystkie przeciwności znosił z pokorą i pogodą ducha, głęboko zawierzając Chrystusowi. Decyzją władz niemieckich został przeznaczony na wywózkę do Lasu Gdańskiego, gdzie wraz z innymi Polakami został zamordowany 1 listopada 1939 roku. W chwili śmierci miał 61 lat.
Mogiła księdza Hieronima Gintrowskiego CM
Źródło: własne
Ksiądz Piotr Szarek CM (1908-1939)
Źródło: A. Vernaschi, Dziedzictwo
Urodził się 7 maja 1908 roku w Złotnikach w powiecie kieleckim. Do Zgromadzenia Księży Misjonarzy wstąpił w 1926 roku, aby po ośmiu latach (1933 r.) otrzymać święcenia kapłańskie. W Bydgoszczy zagościł w 1935 roku obejmując obowiązki wikariusza parafii św. Wincentego a’ Paulo. Świetny w pracy duszpasterskiej, wieloletni opiekun ówczesnego Koła Ministrantów. 9 września 1939 roku zatrzymany podczas ulicznej łapanki i wraz z liczną grupą Polaków oraz ze swoim współbratem księdzem Stanisławem Wiorkiem CM zaprowadzony na Stary Rynek, gdzie został rozstrzelany w ramach pierwszej publicznej egzekucji. Według relacji świadków, przed śmiercią zdążył udzielić ostatniego namaszczenia osobom, które zginęły razem z nim. Miał 31 lat.
Mogiła księdza Piotra Szarka CM
Źródło: własne
Ksiądz Jan Wagner CM (1892-1939)
Źródło: A. Vernaschi, Dziedzictwo
Urodzony 10 kwietnia 1892 roku w Piasku Książęcym koło Pszczyny. Mając 18 lat wstąpił do Zgromadzenia Księży Misjonarzy (1910 r.), a święcenia prezbiteratu przyjął 22 czerwca 1919 roku. Zanim przybył do Bydgoszczy i przejął obowiązki proboszcza i Superiora Domu (15 listopada 1937 r.), pracował w Jeziorzanach, Białym Kamieniu oraz na zakopiańskiej Olczy. Aresztowany przez Niemców 8 października 1939 roku. Pomimo, iż był okrutnie torturowany, potrafił podtrzymywać na duchu współwięźniów. Okupant szczególnie prześladował uwięzionych księży, dlatego zachęcano go, aby zataił swoje kapłaństwo. Ks. Wagner nie uległ namowom i do końca pozostał wierny. Zamordowany w Lesie Gdańskim 1 listopada 1939 roku. Miał 47 lat.
Mogiła księdza Jana Wagnera CM
źródło: własne
Ksiądz Stanisław Wiorek CM (1912-1939)
Źródło: A. Vernaschi, Dziedzictwo
Urodzony 12 grudnia 1912 roku w Boltrop w Westfalii. Do Zgromadzenia Księży Misjonarzy wstąpił w 1930 roku. Po zakończeniu seminarium udał się do Rzymu, gdzie na uniwersytecie Angelicum kontynuował studia. Święcenia kapłańskie przyjął 11 września 1928 roku w Krakowie. Do Bydgoszczy przybył w wakacje 1939 roku, pomagając w pracy duszpasterskiej miejscowym kapłanom. W związku z wydanym przez władze niemieckie rozporządzeniem, 9 września udał się do urzędu, aby się zameldować. Aresztowany w drodze, podczas ulicznej łapanki. Rozstrzelany wraz z ks. Piotrem Szarkiem na Starym Rynku. Miał niespełna 27 lat.
Mogiła księdza Stanisława Wiorka CM
źródło: własne
Słudzy Boży zostali pochowani na Cmentarzu Bohaterów Bydgoszczy na Wzgórzu Wolności. Służba Liturgiczna Ołtarza funkcjonująca przy bydgoskiej bazylice, co roku przed 1-szym listopada, odwiedza mogiły męczenników. Dla wspólnoty jest to ważna tradycja, bowiem w ten sposób oddają oni cześć swoim przodkom, którzy poświęcili życie za Ojczyznę oraz za wartości, którym pozostali wierni, aż po kres swoich dni. Wymienieni księża są przykładem heroicznych postaw w obliczu największych wyzwań. Tym samym doskonale wpisują się w standard autorytetów, których brak jest dziś niezwykle odczuwalny.
Bibliografia:
- Vernaschi, Dziedzictwo
- Rospond, Misjonarze św. Wincentego a’ Paulo w Polsce (tom I Dzieje)
- http://sjp.pwn.pl/sjp/mczennik;
- http://www.wtg-gniazdo.org/ksieza/
- http://famvin.org/pl/2014/02/25/na-drodze-do-kanonizacji-o-kandydatach-na-oltarze-z-rodziny-wincentynskiej/
Artykuł ukazał się w gazetce parafialnej bydgoskiej bazyliki – „Dla Rodziny” dnia 12 marca 2017 roku.
- Polonia w I lidze? - 5 stycznia 2019
- Minął rok, czyli biało-czerwone podsumowanie AD 2017 - 2 stycznia 2018
- Jedność w cieniu tragedii - 5 maja 2017
Łukasz Rybski
Bydgoszczanin. Przewodniczący Stowarzyszenia "Biało-Czerwone Pokolenie".
Kibic Polonii Bydgoszcz od najmłodszych lat. Działacz od roku 2013, współzałożyciel Stowarzyszenia „Biało-Czerwone Pokolenie”. Miłośnik Bydgoszczy oraz jej historii. Zawodowo zajmuje się szeroko pojętym managementem.
Panel dyskusyjny
