Była retrościana, będzie mural. Przy dworcu PKP pojawi się upamiętnienie Szwalbego

Dodano: 21.08.2023 | 13:22

Na zdjęciu: Retrościana przy dworcu Bydgoszcz Główna w 2016 roku. Teraz w miejscu zobaczymy mural honorujący Andrzeja Szwalbego.

Fot. Leszek Grabowski/archiwum

Ratusz po raz kolejny chce upamiętnić ważną rocznicę muralem. Tym razem chodzi o setne urodziny Andrzeja Szwalbego. Ogłoszono konkurs na zaprojektowanie i wykonanie pracy, która zostanie wykonana na szczytowej ścianie kamienicy Dworcowa 89, naprzeciwko gmachu dworca kolejowego. Wcześniej znajdowała się tam unikatowa Retrościana.

W tym roku obchodzimy setną rocznicę urodzin Andrzeja Szwalbego – honorowego obywatela miasta, wizjonera i animatora bydgoskiej kultury. – Był budowniczym i pierwszym dyrektorem Filharmonii Pomorskiej. Jego aktywność przyczyniła się do powstania w Bydgoszczy Galerii Miejskiej, Opery Nova, Akademii Muzycznej. Wspierał pałace w Ostromecku i Lubostroniu. Z jego dorobku korzystają kolejne pokolenia bydgoszczan – podkreśla zastępczyni prezydenta miasta Iwona Waszkiewicz.

Urząd miasta upamiętnia setną rocznicę na różne formy – 2023 jest rokiem Andrzeja Szwalbego, tramwaj jego imienia został specjalnie oklejony; trwają też prace nad filmem upamiętniającym wybitnego obywatela. Kolejnym pomysłem jest wykonanie muralu nawiązującego treścią do wybitnego bydgoszczanina.

Nowy mural zamiast Retrościany. Czy to dobry pomysł?

Ratusz od dłuższego czasu utrwala ważne bydgoskie rocznice za pośrednictwem ściennych malowideł. Z okazji setnej rocznicy powrotu Bydgoszczy do Macierzy na ścianie szczytowej wieżowca Karpacka 39C (Wzgórze Wolności, przy skrzyżowaniu Wojska Polskiego z Trasą Uniwersytecką) powstał mural przedstawiający klucz symbolizujący przekazanie władzy z rąk niemieckiego burmistrza Bromberga Huga Wolfa polskiemu prawnikowi Janowi Maciaszkowi, który stał się pierwszym komisarycznym prezydentem polskiej Bydgoszczy. Rok później – tym razem na ścianie kamienicy przy ulicy Jagiellońskiej – powstał mural przypominający wydarzenia Bydgoskiego Marca 1981.

Praca upamiętniająca Andrzeja Szwalbego powstanie na ścianie kamienicy Dworcowa 89. To miejsce naprzeciwko dworca Bydgoszcz Główna. Na jej zachodniej ścianie niegdyś znajdował się efektowny neon „Poznaj piękno Ziemi Bydgoskiej”, który wraz z napisem „Witamy w Bydgoszczy” umieszczonym na dachu budynku obecnego starostwa witał turystów przybywających do miasta pociągiem. Niestety obu tych „witaczy” dziś nie zobaczymy.

Na ścianie po neonie kilka lat temu pojawiła się nietypowa reklama – Retrościana. To upodobnione do przedwojennych wydań Dziennika Bydgoskiego i Kuriera Bydgoskiego ogłoszenia firm i instytucji. Pomysł na tego typu zagospodarowanie budynków zrodził się przypadkiem. – Mój mąż prowadzi antykwariat przy Nakielskiej. W 2013 roku chcieliśmy zamieścić reklamę jego sklepu na kamienicy przy ul. Garbary, ale plastyk miejski nie wyraził zgody. Zaproponował za to reklamę malowaną – mówiła w 2016 roku Alicja Sobiech.

Najpierw Retrościana pojawiła się na budynku przy ulicy Garbary, potem na Grunwaldzkiej, a następnie przy dworcu PKP. Poza reklamą antykwariatu Dawida Sobiecha, znajdowały się na niej afisze promujące m.in. Collegium Medicum, Myślęcinek czy Muzeum Okręgowe. Teraz w miejscu nietypowej reklamy powstanie mural. Powstaje pytanie, czy w Bydgoszczy nie jest ich już za dużo i czy wnoszą coś więcej do przestrzeni miasta.

Warto też zaznaczyć, że upamiętnienie powstaje w rejonie stacji Bydgoszcz Główna – a Szwalbe najbardziej był związany z dzielnicą muzyczną, czyli rejonem Filharmonii Pomorskiej. Na ścianie przy Dworcowej ciekawsza wydaje się retrościana albo nawiązanie do dawnego neonu.

Mural Andrzeja Szwalbego. Szczegóły konkursu

Ratusz kieruje konkurs do profesjonalnych artystów tworzących murale i posiadających doświadczenie w tym zakresie oraz dorobek twórczy, który należy przedstawić w formie dokumentacji fotograficznej wraz z formularzem zgłoszenia do konkursu.

– Mural powinien zawierać elementy graficzne i liternicze, dopuszcza się także elementy przestrzenne. Powinien być wykonany w sposób trwały, profesjonalnymi farbami, stosowanymi do realizacji zewnętrznych kompozycji murali. Konkursowi nadaliśmy charakter otwarty, jednoetapowy oraz ogólnopolski. Zwycięzca rywalizacji na projekt i wykonanie muralu, otrzyma nagrodę pieniężną w kwocie 10 tysięcy złotych – przekazał urząd miasta.

Andrzej Szwalbe spełniał marzenia Bydgoszczy. Życiorys wizjonera

Koszty związane z wykonaniem muralu, m.in. zakup farb, wynajęcie podnośników, postawienie rusztowania, oczyszczenie i przygotowanie ściany do malowania – do kwoty 40 tys. złotych brutto – zostaną pokryte przez miasto. Mural na budynku Dworcowa 89 ma powstać jeszcze tej jesieni, zatem przyjmowanie prac trwa do 17 września, do północy. Ogłoszenie zwycięskiego projektu nastąpi 20 września.

Projekty z dopiskiem „Mural upamiętniający Andrzeja Szwalbego w rocznicę Jego setnych urodzin” powinny być dostarczone pocztą elektroniczną na adres e-mail: m.iwinski@um.bydgoszcz.pl lub osobiście w formie płyty CD do biura Plastyka Miasta Marka Iwińskiego – ul. Sielanka 8A (I piętro), pokój nr 6, 85-073 Bydgoszcz, tel. 52-58-58-177, w godzinach pracy Urzędu Miasta.

Nadzieją na wybór dobrej pracy jest dobry skład komisji

Wyboru zwycięskiego projektu muralu Szwalnego dokona jury. Komisja składa się ze specjalistów i praktyków w sprawach sztuki i estetyki. Jej przewodniczącą jest dr hab. Katarzyna Tretyn – artystka wizualna, która od sześciu lat pracuje na stanowisku profesora na Politechnice Bydgoskiej, gdzie prowadzi zajęcia z malarstwa oraz rysunku. Pozostałymi członkami komisji są:

prof. Dariusz Markowski – przewodniczący Społecznej Rady ds. Estetyki Miasta, wykładowca katedry Konserwacji-Restauracji Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej UMK
prof. Maciej Świtała – związany z Bydgoszczą wykładowca ASP w Gdańsku, projektant wnętrz i wystaw
dr Iwona Jastrzębska-Puzowska – bydgoska historyczka sztuki, która specjalizuje się w badaniu historii architektury Bydgoszczy i regionu
Marek Iwiński – plastyk miejski
Maciej Bakalarczyk – menedżer Starego Miasta i Śródmieścia

Komisja składa się z członków rady ds. estetyki, którzy posiadają doświadczenie w ocenianiu prac konkursowych czy wprowadzaniu rozwiązań mających na celu poprawę estetyki miasta. Czy wśród zgłoszonych dzieł znajdą takie, które będzie godnym upamiętnieniem bydgoskiego wizjonera?